10 zł 2007 750-lecie lokacji Krakowa

"Cracovia totius Poloniae urbs celeberrima" czyli "Kraków, całej Polski Miasto najsławniejsze" w roku 2007 obchodził będzie uroczyście 750-lecie nadania prawa magdeburskiego. Nie znaczy to oczywiście, iż Kraków powstał dopiero w wieku XIII Miasto istniało już od dawna. Jeśli wierzyć kronikarzom, gdzieś około roku 700 książę Krak wspólnie i w porozumieniu z szewcem Skubem vel Skubą zabił smoka i założył Kraków.

W roku 1257 miasto otrzymało nowe prawa. Wytyczono wtedy Rynek i do dziś zachowaną sieć ulic w obrębie Plant. Zdaniem współczesnych historyków, sprawa wyglądała tak:

5 czerwca 1257 książę krakowski Bolesław Wstydliwy wraz ze swoją matką Grzymisławą oraz żoną Kingą wystawił dokument lokacyjny miasta Krakowa na tzw. prawie niemieckim. W tym czasie prawo to było podstawowym wzorem organizacji miast zarówno już istniejących, jak i miast nowych. Kluczową rolę w procesie lokacyjnym odgrywała umowa zawierana przez właściciela ziemi, na której istniało lub miało powstać miasto z organizatorem zwanym zasadźcą zobowiązanym do zorganizowania miasta. Jego głównym zadaniem było sprowadzenie określonej liczby osadników, którzy następnie mieli zająć się rzemiosłem lub handlem. Ważnym elementem umowy lokacyjnej było wytyczenie głównego placu czyli rynku oraz układu ulic. Zasadźca zostawał następnie w mieście sołtysem lub wójtem i cieszył się licznymi przywilejami, które przynosiły mu znaczne korzyści finansowe. Zorganizowana w ten sposób osada miejska posiadała samorząd w postaci rady miejskiej na czele z burmistrzem oraz ławę miejską jako sąd.

Kraków w momencie lokacji był już ważnym ośrodkiem jako stolica biskupstwa od 1000 r., a od 1040 r. główna siedziba władcy. Z biegiem czasu odgrywał coraz większą rolę nie tylko polityczną, ale również kościelną i gospodarczą. Z dokumentu lokacyjnego księcia Bolesława Wstydliwego z 1257r. wynika, że zorganizowano wówczas nowy układ urbanistyczny miasta wytyczając Rynek i okalające go ulice. Organizatorami nowego miasta było trzech wójtów ze śląska, którzy sprowadzili do Krakowa osadników głównie z Niemiec. Wójtowie otrzymali bogate uposażenie. Nowi mieszkańcy miasta Krakowa otrzymali 6 lat tzw. wolnizny, czyli zwolnienia przez ten okres czasu od czynszów i podatków, aby ułatwić im zagospodarowanie się na nowym miejscu. Byli wolni również przez 10 lat od opłaty ceł. Zgodnie z zasadami prawa niemieckiego miasto Kraków miało posługiwać się od tej pory prawem magdeburskim (był to tzw. Weichbild magdeburski).

Prawo magdeburskie okazało się bardzo trwałe. Obowiązywało w Krakowie do roku 1791. Lokację na prawie magdeburskim można porównać z tym, co wydarzyło się w Polsce dnia 1 maja 2004. W roku 1257 Kraków wszedł do wielkiej rodziny miast europejskich. W roku 2004 Polska dołączyła do Wspólnoty Europejskiej. W roku 2007 upłynie 750 lat od lokacji na prawie magdeburskim. Główne uroczystości odbyły się w czerwcu 2007 roku.
źródło: krakow.pl